Rozporządzenie o ogólnym bezpieczeństwie produktów, znane jako GPSR (General Product Safety Regulation), wprowadza nową jakość i standardy w ochronie konsumentów w Unii Europejskiej. W dobie rosnącej sprzedaży online i postępu technologicznego, przepisy te mają na celu zagwarantowanie, że wszystkie produkty, zarówno nowe, jak i odnowione, dostępne na rynku UE, są bezpieczne dla użytkowników. GPSR stawia przed firmami liczne wyzwania, zobowiązując je do ścisłej zgodności z przepisami, bez względu na to, czy produkt pochodzi z rynku stacjonarnego, czy e-commerce. Zastępując starsze regulacje, nowe przepisy wyznaczają bardziej rygorystyczne standardy, które firmy muszą spełnić do 13 grudnia 2024 roku. W niniejszym artykule przybliżymy szczegóły rozporządzenia GPSR, jego zakres oraz konkretne wymogi dla producentów i sprzedawców.
Czym jest rozporządzenie GPSR i dlaczego powstało?
Rozporządzenie GPSR to odpowiedź Unii Europejskiej na dynamiczne zmiany w zakresie bezpieczeństwa produktów konsumpcyjnych. Wcześniejsza Dyrektywa o Ogólnym Bezpieczeństwie Produktów, obowiązująca od 2001 roku, nie nadążała za wyzwaniami współczesnego rynku, szczególnie w kontekście gwałtownego rozwoju handlu internetowego. W efekcie, w maju 2023 roku przyjęto nowe przepisy, które wprowadzą bardziej surowe zasady bezpieczeństwa, szczególnie dla produktów dostępnych online.
Celem GPSR jest zagwarantowanie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów na jednolitym rynku UE. Nowe przepisy podkreślają znaczenie identyfikowalności i transparentności produktów oraz zapewniają, że firmy odpowiedzialne za wprowadzenie produktów na rynek muszą dostosować się do najwyższych standardów. GPSR obejmuje także sprzedaż zdalną, co jest istotne w kontekście globalizacji rynku i różnorodnych kanałów dystrybucji. GPSR powstało z myślą o minimalizacji ryzyka związanego z użytkowaniem produktów oraz o wzmocnieniu nadzoru nad rynkiem unijnym, aby wykluczyć z niego niebezpieczne przedmioty.
Zakres zastosowania i definicja produktów objętych GPSR
Rozporządzenie GPSR obejmuje szeroki wachlarz produktów konsumpcyjnych, z wyłączeniem tych, które już są regulowane przez inne przepisy unijne, jak leki, żywność czy środki ochrony roślin. W rozumieniu GPSR „produkt” oznacza każdy przedmiot przeznaczony dla konsumenta lub taki, który konsumenci mogliby używać w dających się racjonalnie przewidzieć warunkach, niezależnie od tego, czy jest sprzedawany w formie nowej, używanej, naprawionej, czy odnowionej. Definicja ta jest szeroka i obejmuje również produkty pochodzące spoza UE, które są wprowadzane na unijny rynek przez importerów.
Ważne jest również to, że GPSR wymaga, aby wszystkie produkty spełniały podstawowe standardy bezpieczeństwa, a także posiadały odpowiednie oznaczenia, które pozwalają na ich identyfikację. Oznacza to, że producenci muszą zapewnić identyfikowalność każdego produktu, poprzez nadanie numeru serii, typu lub innego identyfikatora umożliwiającego śledzenie jego pochodzenia i zgodności z przepisami.
Obowiązki producentów, importerów i dystrybutorów
Rozporządzenie GPSR nakłada szczególne obowiązki na producentów, importerów i dystrybutorów, aby zagwarantować, że wszystkie produkty wprowadzane na rynek UE są bezpieczne dla konsumentów. Każdy podmiot, niezależnie od swojej roli w łańcuchu dostaw, musi zapewnić, że produkty są zgodne z wymogami bezpieczeństwa oraz odpowiednio oznakowane. Kluczowe obowiązki obejmują:
- Analiza ryzyka i dokumentacja techniczna – Producenci muszą przeprowadzić szczegółową analizę ryzyka i sporządzić dokumentację techniczną dla każdego produktu, zawierającą jego opis, zasadnicze właściwości oraz procedury dotyczące bezpieczeństwa.
- Oznaczenie produktu – Wszystkie produkty muszą być oznaczone numerem seryjnym, typem, partii lub innym elementem umożliwiającym ich identyfikację. Dodatkowo na etykiecie muszą znaleźć się informacje o producencie lub importerze, w tym nazwa, adres pocztowy oraz adres elektroniczny.
- Zapewnienie instrukcji bezpieczeństwa – Producenci są zobowiązani do załączenia instrukcji i informacji o bezpieczeństwie w języku łatwo zrozumiałym dla konsumentów. Instrukcje muszą być umieszczone na produkcie, na opakowaniu lub w dokumentacji, zapewniając pełen dostęp do informacji na temat właściwego użytkowania i potencjalnych zagrożeń.
- Procedury wycofania produktu – Jeśli produkt okaże się niebezpieczny, producenci muszą podjąć natychmiastowe środki naprawcze, w tym poinformowanie konsumentów oraz wycofanie wadliwego towaru z rynku. W tym celu przedsiębiorcy mogą korzystać z portalu Safety Business Gateway, który umożliwia zgłaszanie incydentów związanych z bezpieczeństwem organom nadzoru rynku.
Importując produkty spoza UE, importerzy muszą dodatkowo upewnić się, że produkty te spełniają wszystkie europejskie normy bezpieczeństwa, zanim trafią do konsumentów. Dystrybutorzy z kolei odpowiadają za monitorowanie zgodności produktów, dbając o to, by warunki przechowywania i transportu nie wpływały negatywnie na ich bezpieczeństwo.
Wyzwania dla platform internetowych i sprzedaży online
Handel internetowy, ze względu na swój dynamiczny rozwój, stał się istotnym elementem globalnej gospodarki, ale równocześnie przyniósł nowe wyzwania dla organów regulacyjnych. GPSR wprowadza specjalne regulacje dotyczące platform internetowych, które pośredniczą w sprzedaży produktów konsumpcyjnych. Zasady te mają na celu zwiększenie odpowiedzialności e-sklepów oraz platform sprzedażowych za bezpieczeństwo oferowanych towarów.
Platformy internetowe są zobowiązane do spełnienia kilku istotnych wymogów, takich jak:
- Członkostwo w portalu Safety Gate – Platformy handlowe muszą rejestrować się w systemie Safety Gate, co umożliwia organom nadzoru rynku szybszy dostęp do informacji o incydentach bezpieczeństwa.
- Wyznaczenie punktu kontaktowego – Każda platforma powinna wyznaczyć punkt kontaktowy odpowiedzialny za komunikację z organami nadzoru oraz konsumentami w sprawach związanych z bezpieczeństwem produktów.
- Obowiązek usuwania niebezpiecznych ofert – W przypadku wykrycia, że dany produkt jest niebezpieczny, platformy muszą podjąć działania usuwające treści związane z produktem ze swojej strony internetowej lub uniemożliwić do niego dostęp, informując jednocześnie użytkowników o zagrożeniu.
Dzięki wprowadzeniu tych regulacji GPSR zwiększa bezpieczeństwo konsumentów korzystających z zakupów online, minimalizując ryzyko związane z produktami, które mogą stanowić zagrożenie zdrowia lub życia. Platformy, które nie spełnią tych wymogów, mogą zostać ukarane sankcjami finansowymi, co stanowi istotną motywację dla dostosowania się do nowych przepisów.
Uwaga: Informacje na stronie mają charakter wyłącznie informacyjny i nie zastąpią porady prawnej.
